Τρίτη 27 Δεκεμβρίου 2011

Η δημιουργία των προκαταλήψεων και των διακρίσεων στην οικογένεια



Του Ξενάκη Δημητρίου, Σύμβουλος-Κοινωνιολόγος


          Η οικογένεια είναι ένας θεσμός που εμφανίζεται σε όλες τις κοινωνίες, σε όλες τις εποχές. Για την δημιουργία της οικογένειας είναι απαραίτητη η ύπαρξη σχέσεων, όπως για παράδειγμα αυτής του συζύγου-πατέρα, της συζύγου μητέρας  και των παιδιών. Η οικογένεια αποτελεί πρωτογενή φορέα κοινωνικοποίησης, γιατί αναλαμβάνει το άτομο από τη στιγμή της γέννησής του και το επηρεάζει καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του, μεταφέροντας του αξίες, πρότυπα και τρόπους συμπεριφοράς. Στο πλαίσιο των οικογενειακών σχέσεων το άτομο μαθαίνει τι είναι αποδεκτό και τι όχι, ταυτίζεται με ανθρώπους του περιβάλλοντος του, αποκτά την ικανότητα να δημιουργεί σχέσεις. Η οικογένεια είναι μια διαχρονική κοινωνική ομάδα που οργανώνεται και κατευθύνεται από τους κοινωνικούς κανόνες και κύριο στόχο πρέπει να έχει την κοινωνικοποίηση των μελών της.
        Ως κοινωνικός θεσμός η οικογένεια, παίζει καθοριστικό ρόλο στην κοινωνική και ατομική ζωή. Πολλές φορές όμως η οικογένεια στο πολυσύνθετο ρόλο που έχει να διαδραματίσει, παρουσιάζει ορισμένες δυσλειτουργίες, που διαμορφώνονται μέσα από τις διακρίσεις μεταξύ των μελών της. Επομένως, στο σημείο αυτό είναι αξιοσημείωτο να προσδιορίσουμε πρώτον τι εννοούμε με τον όρο προκατάληψη και δεύτερον, το πως διαμορφώνονται οι προκαταλήψεις μέσα στο οικογενειακό πλαίσιο. «Προκατάληψη είναι η αδικαιολόγητη  και αρνητική στάση ενός ατόμου απέναντι προς κάποιο άτομο ή μια ομάδα ατόμων, βάση κάποιον χαρακτηριστικών, όπως το φύλο άνδρας-γυναίκα, η ηλικία παιδί-γονέας, η οικονομική κατάσταση πλούσιος φτωχός, η εθνότητα Έλληνας Αλβανός κ.α.». Επομένως, πρώτα οι γονείς αποτελούν  την κύρια βάση που θα μεταδώσουν στα παιδιά τους πρότυπα συμπεριφοράς, αποδεκτούς κοινωνικούς ρόλους και θα διαμορφώσουν κάποιες στερεοτυπικές αντιλήψεις για την κοινωνική πραγματικότητα.
       Πιο συγκεκριμένα, για παράδειγμα ο ρόλος της γυναίκας για την φροντίδα της οικογένειας, για τις οικιακές εργασίες, ο ρόλος τους άνδρα ως πηγή οικονομικής δύναμης, ο εξουσιαστικός ρόλος του άνδρα αποτελούν περιπτώσεις όπου μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι παρ’ όλες τις αλλαγές που έχουν γίνει στο θεσμό της οικογένειας στη πορεία των χρόνων κάποια στοιχεία για τους ανδρικούς και αντίστοιχα για τους γυναικείους ρόλους παραμένουν σταθερά.
         Ωστόσο, στην σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα με τις ταχύτατες μεταβολές που πραγματοποιούνται σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο στο θεσμός της οικογένειας η σχέση μεταξύ των δυο φύλων άνδρα και γυναίκα  σε γενικό πλαίσιο προσδιορίζεται από ίσους όρους μεταχείρισης. Στο γεγονός αυτό συντέλεσε η είσοδος της γυναίκας στην αγορά εργασίας, που θεωρείται εξίσου σημαντική με εκείνη του άνδρα καθώς επίσης η τεχνολογική εξέλιξη, η δημιουργία νέων αναγκών και η ενεργή συμμετοχή της γυναίκας στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή.
            Κλείνοντας θα λέγαμε ότι παρ΄όλα τα προβλήματα που εμφανίζονται στις διάφορες μορφές οικογένειας, δεν πρέπει να ξεχνάμε τις ανάγκες των διάφορων μελών της οικογένειας και των γονέων και των παιδιών. Η οικογένεια παραμένει σημαντικός πρωτογενής φορέας κοινωνικοποίησης των παιδιών της. Οι γονείς μπορούν και πρέπει να θέσουν τις βάσεις για την ομαλή κοινωνικοποίηση και τη συναισθηματική ανάπτυξη και πρόοδο των παιδιών τους. Πρέπει να αντιληφθούν τις υποχρεώσεις και τις απαιτήσεις του ρόλου τους και να προσπαθήσουν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες των παιδιών.