Σάββατο 3 Δεκεμβρίου 2011

ΜΠΑΜΠΑΔΕΣ ΟΛΟΥ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ, ΕΝΩΘΕΙΤΕ!

Της Ελίνας Μπρουχάτσκα, Ψυχολόγος, Δρ. Ψυχολογίας





       Εδώ και πολύ καιρό ετοιμαζόμουν να γράψω κάτι αναφορικά με το παιδί και την οικογένεια. Και αποφάσισα να ξεκινήσω από ένα θέμα, η σημασία  του οποίου, δυστυχώς, συχνά δεν αναγνωρίζεται αρκετά ή παρερμηνεύεται αρκετά – το θέμα του ρόλου του πατέρα για την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού.
       Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν…
       Όλοι γνωρίζουμε ότι η  οικογένεια είναι  το  πρωταρχικό  και ισχυρότερο  σύστημα  στο  οποίο  μπορεί  να  ανήκει  το  άτομο  και  το  οποίο  του παρέχει    πρότυπα. Όλοι γνωρίζουμε πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της μητέρας, πόσο σημαντική είναι η παρουσία και η απουσία της (πραγματική και συμβολική) στην ψυχική ανάπτυξη του παιδιού. Όλοι γνωρίζουμε (ή έχουμε ακούσει) για την ομορφιά του συναισθηματικού κόσμου, τις «πόρτες» του οποίου «ανοίγει» (ή «κλείνει») στο παιδί η μητέρα, οπότε η μετέπειτα συμπεριφορά του προσδιορίζεται κατά πολύ από το βαθμό της συναισθηματικής αυτής εμπειρίας κατά τη διάρκεια της παιδικής του ηλικίας.
       Όλα αυτά είναι καλά και σωστά, εάν στο τέλος της κάθε παραπάνω πρότασης δε θα βάλουμε τελεία, αλλά θα προσθέσουμε και την αναφορά σ’ένα άλλο πρόσωπο – αυτό του μπαμπά. Διότι εξίσου σημαντικός για το παιδί είναι και ο ρόλος του μπαμπά, εξίσου σημαντική για την ψυχική του ανάπτυξη είναι η παρουσία και η απουσία του (πραγματική ή συμβολική). Και ο συναισθηματικός κόσμος δεν είναι ο αποκλειστικός «χώρος» της μητέρας: από αυτή ξεκινά και δημιουργείται η συναισθηματική σχέση – το πρώτο βήμα, η αρχή αυτού του κόσμου – αλλά για να τον γνωρίσει καλύτερα και να νιώθει ασφάλεια  σ’αυτόν, χρειάζεται  η ασφάλεια, η σιγουριά και η αγάπη του πατέρα.
      Σε μερικές περιπτώσεις δε ο ρόλος του πατέρα είναι όχι μόνο εξίσου σημαντικός, αλλά πιο σημαντικός από αυτόν της μητέρας (ναι, ναι, μαμάδες! Δεχτείτε το! Είτε σας αρέσει, είτε όχι – έτσι είναι!)


      Ο πατέρας διαδραματίζει πρωταρχικό ρόλο στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού και η συμπεριφορά του πατέρα περισσότερο, και όχι τόσο η συμπεριφορά της μητέρας, είναι καλύτερος δείκτης της ψυχοδυναμικής της οικογένειας και του είδους των επιδράσεών της στο παιδί.

     Ο ρόλος του πατέρα δεν περιορίζεται μόνο στην αρχή της ζωής κάθε παιδιού, αλλά παραμένει πάντα ζωτικός από τη στιγμή της σύλληψης του νέου ανθρώπου μέχρι την ολοκλήρωση της προσωπικότητάς του.
     Υπάρχουν οι εξής ρόλοι του πατέρα:
 1. Ο ρόλος του πατέρα ως γεννήτορα (εδώ δεν χρειάζεται επεξήγηση).

 2. Ο ρόλος του πατέρα ως προμηθευτή: ακόμα και σήμερα αναμένεται από έναν άνδρα να αναλάβει τον ρόλο του προμηθευτή που συνίσταται στην οικονομική εξασφάλιση της δυαδικής σχέσης μητέρας-παιδιού.

3.Ο ρόλος του πατέρα ως προστάτη: παρόλο που ο ρόλος του πατέρα ως προστάτη έχει αλλάξει ως προς το λειτουργικό του περιεχόμενο, ο άνδρας συνεχίζει να θεωρεί τη διαφύλαξη της ακεραιότητας της οικογένειάς του ως καθαρά δικό του πεδίο δράσεων .

4. Ο ρόλος του πατέρα ως παιδαγωγού: ο πατέρας μεταδίδει, μέσα από τις εμπειρίες του για τη ζωή, εκείνες τις ερμηνείες που χρειάζεται το παιδί, για να αντιμετωπίσει κατάλληλα την κοινωνία (ο βαθμός  της κοινωνικής επιτυχίας του ατόμου συσχετίζεται άμεσα με το είδος της σχέσης του με τον πατέρα του – και στα δυο φύλα εξίσου!)

5. Ο πατέρας ως αντικείμενο ταύτισης: παίζει αποφασιστικό ρόλο από την πρώτη νηπιακή φάση της εξέλιξης του παιδιού, στη διαμόρφωση και αποδοχή από το παιδί του δικού του ρόλου σχετικά με το φύλο (και στα δυο φύλα – όσο περίεργο και να φαίνεται!)

       Αποτέλεσμαo ΠΑΤΕΡΑΣ  είναι ο πρώτος σημαντικός Άλλος έξω από τη δυαδική σχέση μητέρας-παιδιού,  είναι ο πρώτος φορέας κοινωνικών μηνυμάτων, είναι ο πρώτος εκπρόσωπος της Κοινωνίας που με την παρουσία και την παρέμβασή του θα βοηθήσει το παιδί να ενταχθεί στους κόλπους της και  θα ανοίξει στο παιδί το δρόμο που οδηγεί στον εξωτερικό κόσμο!

      Συμπέρασμα: o ρόλος του ΠΑΤΕΡΑ είναι πρωταρχικός στη διαμόρφωση της ψυχοκοινωνικής ταυτότητας και στην κοινωνικοποίηση του παιδιού.

      Αξιοποίηση στην πράξη:  ΜΠΑΜΠΑΔΕΣ, παίξτε περισσότερο με το παιδί, μιλήστε του περισσότερο, μυήστε το στις δικές σας ασχολίες, περάστε μαζί του περισσότερο χρόνο (όλα αυτά και πάλι – ανεξαρτήτως φύλου!) – το παιδί με δέος περιμένει τη ματιά σας, το λόγο σας, το ενδιαφέρον και την αγάπη σας – γιατί είστε ΜΟΝΑΔΙΚΟΙ και ΑΝΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΤΟΙ γι’αυτό!


   Ευχαριστώ πολύ την δρ.Ελίνα Μπρουχάτσκα για το άρθρο της αποκλειστικά γραμμένο για τους αναγνώστες του blog!!Την ευχαριστώ τόσο για τον χρόνο όσο και την εμπιστοσύνη της!